Soruya bakalım:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "-ıntı/-untu/-üntü" ekinin kullanıldığı sözcük, kökü bakımından diğerlerinden farklıdır? (2013 LYS)
A) Bu bölgede yapılan kazılarda arkeologlar, eski uygarlıklara ait yeni buluntulara rastladılar.
B) Kişi yersiz kuruntularından kurtulmak için dostlarına, arkadaşlarına daha fazla güvenmeli ve inanmalıdır.
C) İçi süprüntü dolu küreği merdivenlerin dibindeki çöp kutusuna boşaltmak için dışarı çıktı.
D) Kelimeyle kavram, dille düşünce arasındaki bağıntı üstüne yapılan tartışmalar eski çağlara kadar gider.
E) Bozuntuya vermeden yanına gittim ve olanları bütün çıplaklığıyla kendisine anlattım.
Seçeneklerde bu eki almış olan bul-, kur-, süpür-, boz- kelimelerinin fiil olduğu, bağ kelimesinin ise isim olduğu düşünülmüş. Buna göre soruda hiçbir hata yokmuş gibi görünüyor. Soru net, seçenekler net, cevap net.
Bu soru sınavda çıktığında, derece yapma ihtimali olan öğrencilerimizin de "bağıntı" cevabını tercih ettiklerini görünce biraz da bencilce davranarak sorudaki problemi ÖSYM'ye ve basına bildirme düşüncemden vazgeçmiştim.
Öğrencilerin çoğu bu soruyu doğru yapsa da aslında sorunun bir cevabı yok. Çünkü Türkçede bağ isminin yanında bağmak diye bir de fiil var!
Türkçe sadece bugünkü hâlinden ibaret değil, dilimizin bir tarihi var.
Türkçe sadece İstanbul Türkçesi demek değil; Türkiye’de binlerce ağız, Türkiye dışında sayısız şive var.
Konya yöresinde “bağış” kelimesinin anlamlarından biri de boğumdur. Bu kelimenin kökü alenen bağ- fiilidir.
Etimolojik sözlüğe baktığımızda bağıntı kelimesinin yine bağ- fiilinden türetildiği ifade edilmektedir.
Sonuç olarak bu sorunun doğru cevabı yoktur.
